1 Ekim 2010 Cuma

İlklerin şehri Bursa




Tekstil ve otomotivin başkenti konumundaki Bursa

47061 , tarih boyunca birçok medeniyete ve birçok alanda ilklere de ev sahipliği yaptı.

Osmanlı'nın ilk parası,
ilk çinisi ile
Cumhuriyet döneminin ilk memleket (devlet) hastanesi,
ilk çamaşır ve bulaşık makinesi,
ilk yün fabrikası,
ilk yerli bisikleti,
ilk teleferiği
Bursa'nın ev sahipliği yaptığı ilkler arasında bulunuyor.

AA muhabirinin Dr. Murat Kuter'in ''Dünyada, Osmanlı'da ve Türkiye'de Bursa'dan İlkler'' adlı kitabından derlediği bilgiye göre, tarihi M.Ö 700'lere dayanan ve o dönemde ''Mysia'', ''Prusa'' olarak adlandırılan Bursa, kurulduğundan günümüze, Osmanlı'nın ilk başkenti olması gibi birçok ilke ev sahipliği yaptı.

Osmanlı'nın bilinen ilk parası 1327 yılında Orhan Gazi döneminde Bursa'da basılırken, bugün dünyaca ünlü İznik çinileri de Osmanlı döneminde ilk kez üretilmeye başlandı. Osmanlının ilk üniversitesi olan ve Orhan Gazi döneminde yapılan İznik Orhaniyesi (Orhaniye Medresesi) de Bursa'da bulunuyor.

Yıldırım Bayezid tarafından 1394 yılında yaptırılan ''Yıldırım Darüşşifası'' Osmanlı'nın ilk hastanesi olarak dikkati çekerken,
Türkiye Cumhuriyetinin ilk ''Memleket (Devlet) Hastanesi'' de Bursa'da yapıldı.

Bugün tarihi kapalı çarşısıyla her yıl çok sayıda turisti ağırlayan Bursa, 1442 yılında yapılan ve dünyadaki ilk çarşılı köprü olan ''Irgandı Köprüsü''nü bünyesinde barındırıyor. Bu köprüden yüzyıllar sonra Floransa, Venedik ve Bulgaristan'da çarşılı 3 köprü yapıldığı belirtiliyor.

Dünyanın ilk standardı (yani T.S.E) sayılan ''Kanunname-i İhtisab-ı Bursa'', 1502 yılında II. Bayezid döneminde devreye sokuldu ve standardın bugünkü anlamında algılandığını gösteren yazılı en eski belge olarak tarihe geçti.

Bugün Bursa denince akla gelen ilk şeylerden biri olan ''İskender Kebab'' da 1867 yılında İskender Efendi tarafından ''döner kebab'' adı altında Bursa'da yapıldı.

Osmanlı'da Anadolu'daki ilk tiyatro 1879'da dönemin Valisi Ahmet Vefik Paşa tarafından Bursa'da açıldı. Tiyatro, bugün Ahmet Vefik Paşa Tiyatrosu adı altında tiyatroseverleri ağırlıyor.

Kurtuluş Savaşı sonrasında Ankara hükümetinin kazandığı ilk diplomatik zafer, Bursa'da imzalanan Mudanya Mütarekesi'yle gerçekleşti.

-CUMHURİYET DÖNEMİ İLKLERİ-
İlk modern konserve fabrikası,
ilk şehirler arası ulaşım firması,
ilk dağcılık kulübü,
ilk suni ipek fabrikası,
ilk yün fabrikası Merinos,
Türkiye'nin sanayi şehri olan Bursa'da açıldı.

Türkiye'nin ilk teleferiği Bursa'da hizmete başlarken,
ilk yerli bisikleti ile
ilk çamaşır ve bulaşık makinesi de 1964 yılında Bursa'da üretildi.
Türkiye'nin ilk kadın savaş pilotu Sabiha Gökçen ve
ilk sivil cumhurbaşkanı olan Celal Bayar,
Bursa'da doğdu.

Ülkenin ilk hava korsanlığı da 1955 yılında Bursa-İstanbul hattında gerçekleşmişti.

-''KENTİMLE GURUR DUYUYORUM''-
Büyükşehir Belediye Başkanı Recep Altepe, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Bursa'da yaşayan insanların, böyle güzel ve özellikli bir şehirde yaşadıkları için çok şanslı olduklarını söyledi.

Bursalıların, yaşadıkları şehrin özellikleri ve değerlerinin tam anlamıyla farkında olmadıklarını ifade eden Altepe, ''İnsanımızın Bursa'nın daha çok farkında olması, özelliklerini tanıması, ne kadar birikimle bir şehir olduğunun farkına varmasını istiyoruz. Bunun için 'Kentimle Gurur Duyuyorum Projesi'ni hayata geçirdik'' dedi.

Altepe, sanayi kenti Bursa'nın, aynı zamanda bir kültür ve medeniyet başkenti olduğunu vurgulayarak, ''Bursamızın tüm güzelliklerini en iyi şekilde pazarlayalım, insanlar bunları görmek için Bursa'ya gelsinler istiyoruz. Öncelikle Bursalılar da bu değerlere sahip çıkmalı, tanımalılar. Bursa'da bizim saydığımız 100'e yakın ilk var. Bursa'yı artık daha fazla öne çıkartmamız lazım'' diye konuştu.

aa

Yenilikleri Ön Ayak Olan Kent

src=/dosyalar/resimler/bursa_kitabi/image/58.jpg1326’dan önce sadece günümüzdeki surlarla çevrili Hisar bölgesinden ibaret olan Bursa,
Osmanlı’nın fethi ile birlikte birçok ilklere sahne olmuş, birçok yenilikleri ilk defa yaşamış,
bir çok ilklerde dünyaya örnek olmuş zengin ve köklü kültürel geçmişe sahip tarihi bir kentimizdir.

• Üç kıtada söz sahibi olan bir devletin doğuşuna,gelişmesine ev sahipliği yapan Bursa,
Osmanlı’nın kuruluşu ile beraber, şehirleşmeden, külliyelere, mimariden sosyal yaşantıya
kadar hemen her alanda yeniliklere ön ayak olmuştur. Mesela;

• 1081 yılında Anadolu Selçuklu Devleti’nin ilk başkenti olan İznik, 1204 yılında da Bizans İmparatorluğu’na başkentlik yapmıştır.

• Osmanlı’nın ilk mescidi, Hisar içinde Ahi Hasan tarafından yaptırılan “İl-Erioğlu Ahmet
Bey Mescidi”dir. Ahi Hasan, Bursa’nın fethinde Hisar’a ilk giren komutan olarak bilinmektedir.

• Osmanlı’da devlet işlerinin kararlaştırıldığı,günümüzde Bakanlar Kurulu’nun karşılığı olan ilk divan toplantısı 1326’da gerçekleştirilmiştir.

• Kadın ve erkeklerin kullanımı için ilk çifte hamam Orhan Gazi döneminde, bugünkü Aynalı
Çarşı’nın olduğu yerde yapılmıştır.

• Değerli eşyaların ve mücevheratın alınıp satı ldığı Osmanlı’nın ilk Bedesten’i Amerika kurulmadan önce Orhan Gazi tarafından yaptırılmış, Sultan Yıldırım Bayezid (1389-1402) zamanı
nda ise genişletilerek bugünkü Kapalıçarşı yapılmıştır.

• Bursa’nın kuzeydoğusunda yer alan Atıcılar semti adından da anlaşılacağı üzere, Osmanlı
döneminde “atıcılık” ve “binicilik” sporlarının yapıldığı ilk yer olarak tarihe geçmiştir. Ne var ki günümüzde her iki spor dalında da Olimpiyatlarda söz sahibi ülke olmaktan uzak durumdayız.

• Dünyaca meşhur olan Osmanlı’nın ilk çinisi İznik’te üretilmiştir. İznik’teki Yeşil Camii ile Bursa’daki Yeşil Cami ve Türbesi’ndeki çiniler İznik’teki atölyelerde üretilmiştir.

• Osmanlı’nın ilk devlet dairesi olarak kabul edilen Bey Sarayı Bursa’da yapılmıştır.

• İslam ülkelerinde ilk Mevlit, 1409-1410 yılları arasında Süleyman Çelebi tarafından yazılarak okunmuştur.

• Osmanlı’nın ilk Şeyhülislam’ı,1424 yılında Bursa’da Molla Fenari olmuştur.

• 1486 yılında Cilimboz Deresi vadisinde, ülkemizin ilk kâğıthanesinin kurulduğu 1487 tarihli kayıtlarda geçmektedir.

• Osmanlı’nın ilk Türkçe yazılı kitabesi, Sultan II.Murad döneminde Kara Timurtaş Paşa’nın oğlu Umur bey tarafından yaptırılan Umurbey Camii’ndedir.

• 1797’de keşfedilen krom cevherinin bulunduğu maden yatağı Türki-ye’de ilk kez 1848’de Bursa’nın Orhaneli ilçesindebulunmuştur.

• Türkiye’de ilk maden suyu olan “Çitli Maden Suyu” tesisleri 1855 yılında Avrupalı tüccarlartarafından işletilmiştir. İlk ruhsatlı maden suyu tesisi ise 1870’de Çaybaşı’nda bulunan Keşişdağı Madensuyu’dur.

• Anadolu’nun bilinen ilk resmi müzesi 1902 yılında Bursa’da açılmıştır.

• İlk Standard ve Kalite kontrolü 1905 yılında Bursa’da kurulan komisyon tarafından yapılmaya başlandığı ve Bursa’dan yapılacak olan ürünlerin istenilen standardlara uygun olduğunu belgelemek için Osmanlıca ve Fransızca Bursa Sanayi Odası ibareli bir mühür yaptırıldığı kayıtlarda yazılıdır.

• Türkiye’de ilk grev 1909 yılında Bursa’da yapılmıştır. Aynı şekilde Türkiye’deki ilk kadın grevi de 3 Ağustos 1910 tarihinde Bursa’da yapılmıştır.

• 1916 yılında ise ilk ve tek şehit eşlerinin sığınabilecekleri “Dulhane” Bursa’da açılmıştır.

• Türkiye’nin ilk operası Bursalı besteci Mehmet Baha Pars tarafından bestelenmiştir. Bursa’nın bu görevi Cumhuriyet döneminde de devam etmiş, tekstil, otomotiv sektörlerinde birçok ilklere imza atmıştır. Mesela;

• Türkiye’nin ilk modern Konserve Fabrikası,İlk Gazoz Fabrikası, İlk Süt Tozu Fabrikası, İlk Suni İpek Fabrikası, İlk Yün Fabrikası, İlk Çamaşır ve Bulaşık Makinası Fabrikası, Türkiye’nin ilk Memleket Hastanesi, Türkiye’nin ilk Doğa ve Kayak Merkezi Dağcılık Kulübü, Türkiye’nin ilk Şehirlerarası Otobüs Firması,Türkiye’nin 1953’de yap›lan ilk kolektif ifl sözleflmesi,Türkiye’nin 1930 y›l›nda ilk kad›n belediye baflkan yard›mc›s›, Türkiye’nin ilk özel park› ve kufl cenneti, Türkiye’nin ilk ve tek Ormanc›l›k Müzesi, Türkiye’nin ilk özel liman›, Türkiye’nin ilk özel otomobil müzesi, Türkiye’nin ilk kent müzesi, Türkiye’nin ilk Osmanl› Giysileri Müzesi, Türkiye’nin ilk uzun soluklu Müzik Festivali, Türkiye’nin ilk halka aç›lan flirketi,Türkiye’nin ilk Sihirbazlar Kral›, Günlük gazetede
Türkiye’nin ilk karikatürü, Türkiye’nin ilk kad›n savafl pilotu, Türkiye’deki ilk okul ba¤›fl›,Türkiye’nin ilk sivil Cumhurbaflkan›, Türkiye’nin ilk siyasi açl›k grevi, Türkiye’nin ilk Otomobil üretimi, Türkiye’nin ilk Organize Sanayi Bölgesi, ‹lk Renkli Türk filminin çekildi¤i yer, ‹lk Kayak Yar›flmalar›n›n yap›ld›¤› yer, ‹lk Bisikletin yap›lmas›, 1 Kas›m 1995’de ilk yerel TV kanal›n›n test yay›n›na bafllamas›, 5 Nisan 2000’de Uluda¤’da Türkiye’nin en büyük orman yang›n›n ç›kmas›, ‹lk tekstil kongresininyap›lmas›, Sa¤l›kl› Kentler Birli¤i’ne Türkiye’den ilk üyelik gibi ilklerin yafland›¤› Bursa’da ayr›ca;

• Tarihi Kentler Birli¤i’nin kuruluflu

• Tarihi Kentler Birli¤i’nin ilk ödülü

• Türkiye’de güreflte ilk Avrupa Kulüpler fiampiyonlu¤u’nun kazan›lmas› gibi Türkiye’nin kalk›nmas›na yol gösteren, sosyal yaflam›n› etkileyen bir çok ilkler yaflanm›flt›r.Görülece¤i üzere Bursa geçmiflte oldu¤u gibi günümüzde de Türkiye’nin her alanda lokomotif illerinden biri konumundad›r. ‹lk ilçe kent müzesi Bursa’n›n ‹negöl ilçesinde 2009’da hizmete girmifltir. ‹lk organize “Uçurtma fienli¤i” Bursa’da düzenlenmifltir. Türkiye’nin ilk “Su Kaya¤› Göleti” 2008’de Osmangazi ilçesinde aç›lm›flt›r. Türkiye’nin ilk ve halen tek özel sektör süt hayvanc›l›¤› e¤itim merkezi Sütafl taraf›ndan 1996’da Bursa’da kurulmufltur.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder